Το θέμα της περιεκτικότητας των Ελληνικών εξαιρετικών παρθένων ελαιολάδων σε ολικές στερόλες αποτελεί κρίσιμο ζήτημα για την Ελληνική ελαιοπαραγωγή. Πρόσφατα, το Διεθνές Συμβούλιο Ελαιοκομίας (ΔΣΕ) ανακοίνωσε μια προσωρινή λύση για τη μείωση του ορίου των ολικών στερολών σε συγκεκριμένες ποικιλίες, γεγονός που προσφέρει ανάσα στους παραγωγούς και στην εμπορία του προϊόντος. Ωστόσο, η λύση αυτή δεν θα ισχύει για την ελαιοκομική περίοδο 2024 - 2025...

Τι είναι οι στερόλες;
Οι στερόλες είναι φυσικές χημικές ενώσεις που ανήκουν στην κατηγορία των λιπιδίων και βρίσκονται στα φυτικά έλαια, συμπεριλαμβανομένου του ελαιολάδου. Στο ελαιόλαδο, οι στερόλες συμβάλλουν στη θρεπτική του αξία και στην αναγνώριση της ποιότητάς του. Επίσης, χρησιμοποιούνται για τον έλεγχο της αυθεντικότητας του ελαιολάδου. Η παρουσία και η συγκέντρωση αυτών των ενώσεων αποτελούν ένα από τα βασικά κριτήρια που επιβεβαιώνουν ότι το ελαιόλαδο είναι γνήσιο και δεν έχει νοθευτεί με άλλα έλαια χαμηλότερης ποιότητας, όπως σπορέλαια ή άλλα φθηνότερα φυτικά έλαια.

Η νομοθεσία έχει θεσπίσει ένα ελάχιστο όριο συγκέντρωσης στερολών στα 1.000 mg/kg, το οποίο διασφαλίζει την αυθεντικότητα του ελαιολάδου και προστατεύει τους καταναλωτές από την αγορά νοθευμένων προϊόντων. Αυτό το όριο έχει ως στόχο να διατηρήσει την υψηλή φήμη των εξαιρετικών παρθένων ελαιολάδων, που αναγνωρίζονται παγκοσμίως για την ποιότητά τους.

Ακολουθεί σχετικό Δελτίο Τύπου από τον Ελληνικό Γεωργικό Οργανισμό (ΕΛΓΟ) ΔΗΜΗΤΡΑ:
Όπως έχει αναφερθεί και στο παρελθόν, το θέμα των εκτροπών από το όριο των ολικών στερολών (1000mg/kg) είναι πολύ σημαντικό για την ΕΛΛΑΔΑ, διότι μεγάλες ποσότητες ελληνικών εξαιρετικών παρθένων ελαιολάδων ποικιλίας Κορωνέϊκης (35% του παραγόμενου ελληνικού ελαιολάδου το έτος 2023 - 24 και 50% του ΜΕΣΣΗΝΙΑΚΟΥ) αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα στην εμπορία τους, λόγω της περιεκτικότητάς τους σε ολικές στερόλες < 1000mg/kg.

Για το θέμα αυτό, σύμφωνα με το πρωτόκολλο του ΔΣΕ (Διεθνές Συμβούλιο Ελαιοκομίας), έγινε μελέτη 3 ετών. Τα αποτελέσματα της μελέτης, η επεξεργασία τους και οι πιθανές λύσεις παρουσιάστηκαν από την συντονίστρια της σχετικής ομάδας εργασίας Ε. Χριστοπούλου στο IOC COMPOSITION MEETING στις 10 Σεπτεμβρίου. Στην συνάντηση αυτή, αποφασίστηκε να υιοθετηθεί λύση μόνο για τις ποικιλίες ΚΟΡΩΝΕΙΚΗ και την Ιταλική NOCELLARA DEL BELICE, για τις οποίες είχαν αποσταλεί στοιχεία και έχουν αναλυθεί πολλά δείγματα. Σύμφωνα με την λύση αυτή, το όριο των ολικών στερολών για τα εξαιρετικά παρθένα ελαιόλαδα ποικιλίας ΚΟΡΩΝΕΪΚΗΣ θα είναι 800 mg/kg!!!!!!!!

Η απόφαση αυτή παρουσιάστηκε και στο IOC EXPERT CHEMISTS MEETING στις 8 και 9 Οκτωβρίου 2024. Οι εμπειρογνώμονες χημικοί σε αυτή τη συνάντηση εξέφρασαν την ανησυχία τους για το γεγονός ότι η κλιματική αλλαγή επηρεάζει τη σύνθεση των ελαιολάδων. Μετά από εκτενή συζήτηση συμφώνησαν στην προτεινόμενη λύση.

Δυστυχώς όμως η απόφαση αυτή δεν θα ισχύσει για το ελαιοκομικό έτος 2024-25, λόγω των διαδικασιών του ΔΣΕ. Δηλαδή, η απόφαση θα προχωρήσει τώρα για πληροφόρηση στην Σύνοδο Νοεμβρίου του 2024 και θα ψηφισθεί τον Ιούνιο του 2025. Κατόπιν αυτού, θα πρέπει να υιοθετηθεί και από την Ευρωπαϊκή Ένωση (ίσως φθινόπωρο 2025). Σύμφωνα με την απόφαση αυτή, τα δείγματα πρέπει να είναι μονοποικιλιακά εξαιρετικά παρθένα ελαιόλαδα ποικιλίας Κορωνέϊκη ή Nocellara del Belice και θα πρέπει να συνοδεύονται από τα απαραίτητα στοιχεία που θα τεκμηριώνουν ότι προέρχονται από την συγκεκριμένη ποικιλία. Στα δείγματα αυτά, το όριο των ολικών στερολών θα είναι 800 mg/kg!!!!!!!!

Θα πρέπει να σημειώσουμε όμως ότι:
•  Η αίσια έκβαση του θέματος των ολικών στερολών για την Ελλάδα, στηρίχθηκε στην εργασία και τις προσπάθειες στις συναντήσεις του ΔΣΕ μόνο της κας Ε. Χριστοπούλου, η οποία από το 2012 δεν είναι εκπρόσωπος της χώρας και στην αποστολή στο ΔΣΕ δειγμάτων ποικιλίας Κορωνέϊκης μόνο από κάποιους ιδιώτες μέσω του ΕΛΓΟ Τμήμα Ελαίας Καλαμάτας.
•  Η λύση που αποφασίστηκε είναι  προσωρινή, δεδομένου ότι στην απόφαση περιέχεται ο όρος ότι η μελέτη θα συνεχιστεί, ώστε να επιβεβαιωθούν οι εκτροπές.
•  Πρέπει να ληφθούν άμεσα μέτρα λοιπόν από τις Αρμόδιες Υπηρεσίες από τώρα, ώστε να συγκεντρωθεί αυτό το έτος ικανός αριθμός δειγμάτων ποικιλίας Κορωνέϊκης για να αποσταλούν στο ΔΣΕ, ώστε το προνόμιο που απέκτησε η Κορωνέϊκη ποικιλία (όριο ολικών στερολών 800mg/kg) να μην χαθεί.
•  Κάθε δείγμα πρέπει να συνοδεύεται από πλήρες πιστοποιητικό χημικής ανάλυσης και να είναι σε 3 συσκευασίες των 250ml.
Θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε θερμά την κα Έφη Χριστοπούλου για την τεράστια προσφορά της στον ελαιοκομικό κλάδο και την μεγάλη επιτυχία με τις ολικές στερόλες της Κορωνέϊκης ποικιλίας. Επίσης για τις άοκνες και επίμονες μακροχρόνιες προσπάθειές της στο ΔΣΕ με ελάχιστη έως μηδενική υποστήριξη από δημόσιους φορείς.

Κάτσαρης Παναγιώτης
Γεωπόνος Βιοτεχνολόγος, Υπεύθυνος Διαπιστευμένου Εργαστηρίου πιστοποίησης ποιότητας Ελαιολάδου ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ τμήμα Ελαίας Καλαμάτας